مسجد جامع خرمشهر

مسجدی با خاطرات حماسی؛ در قلب تهران

یادی دوباره زنده می شود و این زنده شدن، زیستنی جاودانه خواهد بود. حکایت یک مسجد است. مسجدی که سنگر بود. سنگر شد و ایثار در درونش رویید. مسجدی جامع که خبر از جنوب آورده. آمده و در قلب پایتخت می تپد. مسجد جامع خرمشهر.

 

 

یک بار نه، چندبار... چندین بار باید وضو ساخت... یک نفر بگوید تقدس در تقدس را باید با چندین وضو بر زبان آورد؟ یک نفر بگوید «سنگر در سنگر » را چگونه؟

باید مقدس بود و پاک، تا به یاد خونهای بر دیوارش، اشک بریزی و به نام روز رهاییاش، شوق را با قطره قطره احساس درآمیزی. یکی هست بگوید که خونین ترین نقطه خرم ترین شهر را کدامین صدا، اذان بگذارد تا «قیام نمازش »، در ملکوتی در فرادست، فرشته ات کند؟ راستی، آن یک نفر که بود که تقدس خرم ترین ناحیه زخمی روزگاران دیروز را، با تمام مباهات، در احساسی مباح ریخت و در ابرشهر دیار مهربانی، ابهتی دیگر گونه داد و آورد در دل تکرار، تا حدیث عاشقانگی، مکرر از مناره هایش به آسمان هبوط کند و چرخ بزند در کهکشانی که این بار باید فراموشی را فراموش کند و بداند که این، پرتوی است از ابهتی ناتمام که در قلب خرم ترین ناحیه زمین، ناگهان از ویرانه هایش به آبادترین نقطه لاهوتی رسید.

یک نفر هم که از اهالی همان روزگار بود، روزنی در قلب پایتخت گشود تا یادگاری از گذشته نه چندان دور و یادبود تمام خاطرات فتح خونین شهرسر به فلک بر کشد.

مسجد جامع خرمشهر است که مردان همرزم دیروزش، پرتوی از آن برداشته و قلب پایتخت را خورشید باران کرده اند؛ درست همین جایی که درختان موزه، به احترام نماد هم شکل و هم اندازه اش، قیام کرده اند و مقیم همین حوالی خواهند بود. خواهند ماند و با مسجد خرمشهر، ابدیت خواهند سرود.

 

 

 

مسجد جامع خرمشهر در قلب تهران

به نام خالق زیبایی ها، نگاه را بر نماد مسجد دوران دفاع، آغاز می کنیم و به تکبیره الاحرامش قیام؛ که زیباست نماز خواندن در «مسجدی که سنگر است » و آن هم سنگری که «سنگر تمام سنگرهاست .» مسجد خرمشهر نماد نمادهای دفاع مقدس! پای در پایتخت گذاشتی سالم برتو و سلام بر روزهای دیروز.

 

 

مسجدی با خاطرات حماسی

 یکی از مهمترین مساجدی که در طول دوران دفاع مقدس، شاهراه حماسه های مقاومت بود، مسجد جامع خرمشهر است و اگر نبود، خبری از مقاومت هم نبود. در واقع مقدس ترین نقطه خرمشهر، مرکز ثقل و گرانیگاه دفاع جانانه این شهر بوده است. پس از آزادی خرمشهر نیز مسجد جامع نقطه امید رزمندگان در تصرف و پاکسازی شهر بود و با عملیات بیت المقدس جاودانه شد. مسجدی که همیشه یادآور خاطراتی است که می تواند همه چیز را از دوران مقدس 8 ساله دفاع روایت کند.

 

آغاز ساخت مسجد خرمشهر در تهران

سال 89 در ایام سالگرد آزادسازی خرمشهر بود که مدیران شهری پایتخت و دست اندرکاران اداره تهران طی اخباری، از شبیه سازی مسجد جامع خرمشهر به عنوان نمادی از مقاومت در موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس با همان شکل و مساحت واقعی اش در خرمشهر، خبر دادند. حالا در گوش های پایتخت، صدای مؤذن از گلدسته آن، تاریخ را تکرار میکند؛ مسجد جامع خرمشهر در موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس.

 

 

 

جایی که هم مسجد بود و هم سنگر

مسجد جامع، میعادگاه عاشقان شده بود. از اینکه از همان روزهای اول هر کسی هر کاری داشت، مسجد جامع می رفت. اگر کسی غذا می خواست، مسجد جامع می رفت. اگر کسی مجروح شده بود مسجد جامع می بردنش. اگر کسی دنبال گمشده اش می گشت، مسجد جامع می رفت و حتی اگر کسی اسلحه می خواست، مسجد جامع می رفت.سازماندهی نیروها در مسجد جامع بود و خلاصه هر کاری که فکرش را بکنی در مسجد جامع صورت می گرفت.

 

شکل، معنا و بازسازی مجازی تخریب مسجد

هدف از طرح و احداثِ «موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس» تجسم بخشیدن به فضایی عینی بوده است که از شکل فراتر رفته و به معانی بزرگ رسیده است. این نماد در واقع «هویت» یا «معنا»ی مشترک و فراگیرِ دفاع مقدس را به همراه شکل ماجرا به نمایش می گذارد. مسجد خرمشهر به گونه ای بناشده که علاوه بر ساختار مسجد، سیستم نورپردازی ویژه ای وجود دارد که برای بیننده نمایش تخریب و بازسازی مسجد را تجسم می کند.

 

 

فلسفه انتخاب مسجد جامع

به گفته مدیران شهری، انتخاب این مسجد برای بازسازی در موزه ، آن را از بنایی در جنوب به نمادی در حوزه دریافت و تفسیر جنگ بدل میکند و به آن موضوعیت و به مخاطب منظر تازه ای برای تفسیر می بخشد. خود مفهومی می شود و برای ابدی بودن و جاودانه ماندنش، ضرورت ها را تذکر می دهد، آن هم در قلب پایتخت.

 

نماز خواندن در مسجد نمادین و البته واقعی

شاید مهمترین ممیزه این بنای یادبود با سایر نمادهای ممکن، وجه کارکردی و البته آیینی عمیق آن است. این بنای یادبود صرفا برای تماشا نیست، که خود فضایی برای حضور و مشارکت جمعی در آیین عبودیت است. این مسجد که در مقیاس یک یکم ساخته شده است، محلی است برای برپایی نمازو برگزاری مراسم های معنوی و مذهبی موزه.